I’r Byw // Christine Mills // Y Lle Celf 2017

I’r Byw // Christine Mills // Y Lle Celf 2017

Ynghanol prysurdeb Eisteddfod Môn a’r Gadair, cynhaliwyd gweithdy cyntaf I’r Byw yn Y Lle Celf, un o wyth ar draws Cymru. Anrhydedd mawr oedd cynnal y gweithdy drop in mewn safle sy’n arddangos y gorau o gelf cyfoes Cymru, a gwych iawn oedd cael yr artist nodedig, rhyngwladol Christine Mills yn cyd-weithio i drawsnewid un o ddau fwrdd o’m gwaith “yn fyw” yn y fan a’r lle mewn diwrnod. Roedd croeso i unrhyw un ymuno â’r sesiwn a chasglwyd nifer o syniadau a phrofiadau gan Eisteddfodwyr o bedwar ban byd. Profiad yr unigolyn a phrofiad bywyd grwpiau o bobol ydi’r prif syniad tu ôl i I’r Byw, a bydd y casgliad cyfa ar y diwedd o ddodrefn wedi, a heb eu trawsnewid, i’w weld ar daith o amgylch Cymru o ddiwedd Ebrill 2018 ymlaen.  Man cyfarfod ydi bwrdd efo nifer o benderfyniadau bach a mawr y byd wedi eu gwneud rhwng ffrindiau, cariadon a gelynion o amgylch y dodrefnyn syml yma.  “Mae yne rywbeth intimate iawn am fwrdd.” Meddai Christine Mills  “Yn yr achos yma lle i ddau sydd yna, a ma rywyn yn meddwl am arweinwyr gwledydd, a gwrthdaro, yn enwedig o gofio’r flwyddyn a chanrif ers marwolaeth Hedd Wyn a’r Gadair Ddu.” Mae Christine yn defnyddio gwlân yn ei gwaith, gan creu creadigaethau fel Y Gorchudd Llwch oedd i’w weld yn Y Lle Celf eleni. Gorchudd enfawr oedd hwn wedi ei greu o wlân Yr Ysgwrn. Yn ôl Sara Rhoslyn Moore yn Planet– “Mae’r gragen o’r Gadair Ddu ar ei blinth, yn atgoffa rhywun o orsedd, a’r angen i ddwyn y rheiny sydd mewn grym i gyfrif...
Tyddyn Cwtyn y Ci

Tyddyn Cwtyn y Ci

“Wel, mae Tyddyn Cwtyn y Ci yn Ysbyty Ifan. Tyddyn Cwtyn mae nhw’n ‘i alw fo. Rodd ‘no ryw ddyn yn byw yno. Clywed yr hanes wnes i; chlywais i ddim beth oedd enw’r dyn, yndê. Ond odd o’n byw yn Tyddyn Cwtyn y Ci. Ac odd o’n breuddwydio bob nos dase fo’n mynd i Bont Llunden byse fo’n gneud ‘i ffortiwn.” Pa mor bell fydda rhywun mewn pentref gwledig yn yr oes o’r blaen yn mynd i ddarganfod ysbrydoliaeth? Mae’n siwr bod traddodiad llenyddol yn gryfach na un celfydddydol yng Nghymru’r oes honno ond son am gelf yn benodol ydw i a chrefft fel modd i wneud celf. Dwi yn tueddu i feddwl allan yn uchel ar hwn ond tybiaf bod unrhyw ddylanwad Celtaidd, sef yr un mwya amlwg o ran synnwyr o berthyn wedi’i gladdu o bosib erbyn yr oes honno a’i ddylawnad hefyd ar wenuthuriad wedi hen fynd, ond eto mae dyluniadau troliau ac olwynion ac offer fel rhawiau mawn efo siapiau naturiol ddeniadol ynddyn nhw er bod y siapiau yno wedi’u creu i bwrpas arbennig – i weithio ryw ffordd arbennig ddim i edrych fel addurn. Oherwydd hyn dwi wedi bod yn meddwl ers dipyn y bysa defnyddio siap coes pladur fel templed mewn dyluniad bwrdd neu gadair yn gweithio’n dda. Mae’r siap yn ddeniadol i ddechrau arni, a mae’r syniad o ailbwrpasu yn apelio llawer yn enwedig os oes ryw ystyr arall yn cael ei roi iddo. Pa ffarmwr sy’n holi am goes pladur yn yr oes yma? Dim ryw lawer felly fydda i ddim yn eu gwneud nhw, ond eto mae’n bechod gweld...
Mwynder Maldwyn // Eisteddfod 2015

Mwynder Maldwyn // Eisteddfod 2015

Dyna be oedd wythnos. Fel arfer i mi mae’r Eisteddfod yn wythnos o fwynhau, yfed, cyfarfod pobol newydd, cyfarfod hen ffrindiau, rwdlan, bandiau, barddoniaeth, campio, diffyg cwsg, dod i adnabod ardal newydd, profiadau emosiynol sy’n aros am chydig o fisoedd wedyn, celf a thomen o brofiadau eraill. Afraid dweud – ticiwyd y bocsys arferol ond y tro hwn ar ben y cowdel emosiynol a blinedig yma – roedd gen i stondin ar y maes am y tro cyntaf erioed. Well, that was something. Usualy, for me, the Eisteddfod means a week of enjoying, drinking, meeting new people, meeting old friends, talking nonsense, bands, poetry, camping, sleep deprevation, getting to know a new area, emotional experiences that last a few months after, art and a pile of other things. No need to say all boxes were ticked this time as well only this time I had a stall on the Maes. Roedd o’n gyfle arbennig a mi dreulais i wythnosau yn creu stoc newydd a gwahanol i’w arddangos ar lwyfan mwyaf Cymru a bu’n werth bob munud o waith. Ar y stondin yn y neuadd arddangos, roedd siarad am fy ngwaith am wythnos gyfa yn hwb mawr i mi fel crefftwr a mi fyswn yn ei argymell i unrhyw un. Heb son am werthiant, mae’r syniadau creadigol a ddaeth yn sgîl siarad a phwyso a mesur ymateb pobol i fy ngwaith yn amhrisiadwy. Sy’n oglygu y bydd llawer mwy i ddod. This was an amazing oppurtunity and I spent weeks creating new and different stock to exhibit in the largest festival of competitive music and poetry in Europe. On the...